مراسم زار، آوازی برای دفع شیاطین - وبلاگ سال آرامش

به گزارش وبلاگ سال آرامش، در یک مرکز فرهنگی در قاهره، گروه مظاهر مدل سبک تری از مراسم اصلی زار را برای مردم علاقه مند اجرا می نمایند.

به گزارش وبلاگ سال آرامش، بر روی صحنه نمایش، ام سامه برای دفع شیاطین که روح را به تسخیردرآورده اند آواز می خواند. آیین موسیقی و پایکوبی معروف به زار که ریشه ای چند صد ساله دارد در اتیوپی و سودان، به طور سنتی برای دفع یا اخراج جن یا ارواح شیطانی انجام می گردد.

اعتقادات و مراسم زار از وجوه مشترک رسوم رایج بین ساکنان کشور های بسیاری به ویژه در آفریقا و خاورمیانه هستند. شباهت های بسیار بین اعتقاد به زار و نحوه برگزاری این مراسم در کشور های مختلفی مانند ایران، سودان، اتیوپی، مصر و عربستان وجود دارد.

آیین زار به طور سنتی چندین روز طول می کشد و شامل قربانی کردن حیوانات نیز می گردد. اما در مرکز فرهنگی ماکان قاهره، جایی که این گروه برای شادی مهمانان خارجی و داخلی مراسم زار را اجرا می نماید، خونی ریخته نمی گردد.

حضار گویی با صدای ام سامه جادو شده و از خود بی خود شده اند. ام سامه می گوید که این آیین را از 11 سالگی از مادر و مادربزرگش آموخته است.

بیشتر نوازندگان و پایکوبیندگان این گروه را افراد مسن تشکیل می دهند. پسر ام حسن نیز به آن ها پیوسته و با نواختن طبل و پایکوبی بر روی صحنه شور و انرژی به جمع بخشیده است. گروه مظاهر که در چندین جشنواره اروپایی شرکت نموده می گوید حالا تعداد بیشتری از مصری ها برای تماشا نمایش این هنر بومی به قاهره می آیند.

طبق تحقیقی که در پژوهش های انسانشناسی ایران منتشر شده، زار در جنوب ایران نیز شناخته شده و جایگاهی آیین درمانی دارد و بسیار رایج است. این آیین در باور منطقه ها جنوبی ایران و از جمله منطقه­ هرمزگان از یک سو با مفهوم اهل هوا در ارتباط است و از سوی دیگر همانند موجودی جن گونه شناخته می­ گردد که در ادیان ابتدایی آفریقا و سایر باور های کهن ریشه­ ای پایدار دارد.

با این وجود بین ریشه های اولیه­ زار و آیین امروزی آن تمایز های بسیاری دیده می­ گردد. مردم جنوب و جنوب شرقی ایران، به ویژه مردم بندر ها و جزایر خلیج فارس ارواح و اجنه را به صورت باد می پندارند و معتقدند که باد یا جن در درون جسم آدمیزادگان می رود و آنان را تسخیر و گرفتار و به اصطلاح باد زده و هوایی میکند.

شواهد موجود حاکی از آن است سیاهپوستان آفریقایی که به عنوان برده به جزیره خارک آمده بودند آغازگر مراسم زار بوده اند، مراسم با لحن موسیقایی، همراه با ساز ها و اعتقادات خاص سیاهپوستان به نوعی با فرهنگ و باور های ساکنان جزیره آمیخته و در کنار دیگر مراسم جزیره خارک از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است.