قطورترین چنار تهران: نگهبان طبیعت در قلب شهر - وبلاگ سال آرامش

به گزارش وبلاگ سال آرامش، در روزگاری که تهران هنوز نفس باغ‌های سرسبزش را به یاد دارد، درختان نه فقط بخشی از منظره شهر بودند، بلکه هم‌زیستانی عمیق با زندگی مردم داشتند. در میان هیاهوی توسعه و آسفالت خیابان‌ها، چنارهای کهنسال تهران چون نگهبانانی سرافراز ایستاده‌اند؛ یادگارهایی از روزهایی که طبیعت و انسان در این شهر با احترام کنار هم زیست می‌کردند. از میان این ستون‌های زنده، برخی چنان عظیم و ماندگارند که هنوز هم نگاه‌ها را خیره می‌کنند و روایت‌گر داستان استقامتند. در این نوشتار، به سراغ معروف‌ترین و قطورترین چنارهای مرکز می‌رویم؛ درختانی که نه تنها ریشه در خاک، بلکه در قلب تهرانی‌ها دارند.

تا چند دهه قبل که تهران مملو از باغ های سرسبز و پربار بود، مردم هم زندگی مسالمت آمیزی با طبیعت داشتند و درخت به عنوان موجودی زنده نزد تهران نشین ها عزیز بود. اهالی مرکز همیشه برای حفظ و نگهداری درخت ها می کوشیدند و در اوج توسعه تهران و ورود بی رویه خودرو به خیابان ها از این امر غافل نبوده اند. درختان قطور و کهنسالی که در بعضی خیابان ها و کوچه پسکوچه های تهران و در مسیر عبور خودروها نهاده شده اند و به شکل عجیبی از گزند تخریب در امان مانده اند، نماد احترام تهرانی ها به درختان و طبیعت است. نمونه هایی از این درخت ها در تهران کم نیست، اما چنار کهنسال خیابان ورزنده، در حوالی استادیوم امجدیه تهران، معروف ترین آنها به شمار می رود.

یادگار باغ نخودی

این درخت مثل بعضی درختان کهنسال محدوده شمیران و بزرگراه شیخ فضل الله نوری با گذشت زمان و توسعه تهران در مسیر عبور و مرور خودروها نهاده شد، اما در هیچ مقطعی تیشه به ریشه اش زده نشد. چنار کهنسال خیابان ورکش که سن آن بین 600 تا 700 سال تخمین زده می گردد، یادگار انبوه باغ هایی مثل باغ امجدالسلطان و باغ نخودی است که تا 100 سال قبل در حاشیه دروازه دولت وجود داشته و با گذشت زمان در مسیر تردد انبوه خودروها نهاده شده. سال هاست که انواع وسایل نقلیه به خاطر وجود این درخت، به سختی از خیابان ورکش عبور می نمایند، اما مردم شیوه عبور و مرورشان را با آن سازگار نموده اند. از انبوه درختان باغ های قدیمی این محدوده همین درخت چنار خیابان ورکش و درختان داخل استادیوم شهید شیرودی به جای مانده اند. نکته جالب درباره چنار معروف خیابان ورکش اینکه طی یک قرن اخیر به طور معجزه آسایی از گزند ساخت و سازهای بی امان مرکز شهر جان سالم به در برده و هنوز پایدار و با نشاط به نظر می رسد.

قطورترین چنار

چنار معروف محله کن هم یکی دیگر از درختان معروف مرکز به شمار می رود. تردیدی وجود ندارد که چنار قدیمی و کهنسالی که به چنار یکه باغ کن معروف شده قطورترین چنار مرکز است. در توصیف قطور بودن این درخت همین قدر بدانید که چند سال قبل 8 مرد تنومند دست به دست هم دادند و دور آن حلقه زدند تا عکس یادگاری آنها، شکوه و عظمت قطورترین چنار تهران را هم نشان بدهد. کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند چنار یکه باغ کن در دوره صفویه سبز شده و با این حساب قدمت آن بین 400 تا 500 سال تخمین زده می گردد. قطورترین چنار مرکز در عین حال عنوان بلندترین چنار را هم یدک می کشد. این درخت هم در ملک شخصی واقع شده و دوستداران محیط زیست معتقدند دیر یا زود از گزند ساخت وسازهای بی امان محله کن در امان نخواهد ماند. چه بسا قطورترین چنار تهران در خوش بینانه ترین حالت زیر سایه برج ها و ساختمان های بلند مرتبه قرار بگیرد.

نتیجه‌گیری:

چنارهای کهنسال تهران، از خیابان ورکش گرفته تا محله کن، بیش از درختانی معمولی‌اند؛ آن‌ها یادآور دورانی‌اند که طبیعت در اولویت بود و انسان خود را با آن هماهنگ می‌کرد. این غول‌های سبز، که برخی عمری بیش از نیم‌قرن دارند، در برابر تیشه توسعه و طوفان ساخت‌وساز ایستادگی کرده‌اند و هنوز هم شکوهمندانه سر به آسمان می‌سایند. اما پرسش اینجاست: آیا این میراث گران‌بها می‌تواند در برابر فشار روزافزون شهرنشینی دوام بیاورد؟ شاید زمان آن رسیده که ما، همچون پیشینیان‌مان، بار دیگر احترام به این نگهبانان طبیعت را در دل و رفتارمان زنده کنیم تا قطورترین چنارهای تهران نه فقط در خاطره‌ها، بلکه در واقعیت، همچنان استوار بمانند.