اتاق ایران ، بررسی معضلات در تأمین خوراک دام و طیور - وبلاگ سال آرامش

به گزارش وبلاگ سال آرامش، خبرنگاران - شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی با توجه به بروز معضلات در تأمین خوراک دام و طیور، موضوع را در دستورکار قرار داد و در نهایت پیگیری های این شورا منجر به صدور مصوباتی از سوی معاونت اقتصادی رئیس جمهور و ستاد تنظیم بازار با هدف بازگشت آرامش به بازار تأمین نهاده های دامی شد.

در چندماه اخیر تأمین نهاده های دام و طیور در کشور با مشکل روبرو شد و شاهد افزایش قیمت تمام شده محصولات پروتئینی بودیم. طبق پیش بینی های اجرا شده به نظر می رسد در صورت ادامه این فرایند، امنیت و ایمنی غذایی کشور دچار مشکل خواهد شد.

افزایش چشمگیر قیمت نهاده های دامی همچون جو، ذرت و کنجاله سویا در چند ماه گذشته و کمیاب شدن آنها حتی با قیمت های چند برابری در برخی مقاطع زمانی، بازار تولید محصولات پروتئینی را به شدت متلاطم و تولیدکننده را متضرر کرد و حتی در مظان اتهام قرار داد که همه این نکات موجب تا در نهایت سفره مصرف کننده کوچک تر شود.

ایران یک کشور واردکننده در نهاده های دامی به شمار می رود به طوری که متوسط 80 درصد از نیاز به این اقلام را از طریق واردات تأمین می کند؛ با این حال طی ماه های گذشته مشکل عدم به موقع تخصیص و تأمین ارز و در نهایت دپو شدن نهاده های دامی در گمرکات باعث کمبود عرضه و افزایش قیمت نهاده های دامی در بازار غیررسمی شد. این مشکل تنها در مرحله تأمین ارز نیست، بلکه حتی محموله هایی که تخصیص برای آنها اجرا شده است نیز از تأمین ارز مرغوب و قابل انتقال بی بهره مانده اند.

مسائل بازار نهاده های دامی محدود به موضوع ارز نیست؛ نهاده هایی که حتی تأمین ارز شده اند نیز باید از طریق سامانه بازارگاه توزیع شوند که به گفته فعالان بازار به غیر از مسائل نرم افزاری این سامانه و فقدان دانش کافی برای بهره برداری از آن، این سامانه به دلیل فقدان شفافیت در برخی فرایندها، دارای مسائل متعددی در فرایندهای توزیع نهاده است. از سوی دیگر میزان نهاده هایی که در سامانه بازارگاه عرضه می شود کمتر از 30 درصد نیاز تولیدکنندگان کشور به نهاده های دامی است.

سومین عاملی که بازار تأمین نهاده های دامی و طیور را با چالش روبرو ساخت، سیاست گذاری دستوری در حوزه قیمت و تولید است. در حالی که در اغلب فصول سال تنها حدود 30 درصد نهاده ها با نرخ مصوب به دست تولیدکنندگان می رسد، تولیدکننده شیر، گوشت و تخم مرغ ملزم به رعایت قیمت های مصوب برای محصولات پروتئینی است. در نهایت عدم توجه و عدم حمایت به موقع صنایع مرتبط با دام و طیور در لیست مشاغل زیان دیده از شیوع ویروس کرونا، شرایط این صنعت را دچار مشکل کرده است.

چالش و بحرانی که از صنعت طیور آغاز شده بود، به مرور دامداران را نیز گرفتار کرد و فاصله قیمت دولتی نهاده های تأمین خوراک دام با بازار آزاد به شدت زیاد شد؛ در شرایطی که جو دامی قیمت مصوب 1700 تومانی دارد در بازار آزاد 4300 تا 4600 تومان به فروش می رسد در صورت عدم ارائه راهبرد مناسب برای از بین بردن این فاصله قیمتی، بازار فرآورده های دامی آشفته تر خواهد شد.

ادامه دار شدن این فرایند و اختلال در فرایند تأمین خوراک دام و طیور می تواند امنیت غذایی کشور را با چالش جدی روبرو کند؛ به همین رو ارائه راهبردهای کارآمد و اجرای هر چه سریع تر آن، ضرورتی انکارناپذیر است. از جمله راهکارهای پیشنهادی برای حل بحران تأمین خوراک دام و طیور مواردی چون تخصیص و تأمین ارز مرغوب و قابل انتقال برای واردات نهاده های دامی، اصلاح نظام توزیع نهاده های دامی و خوراک دام و طیور، رفع مسائل فعلی نظام توزیع و سامانه بازارگاه، عدم توزیع نهاده به صورت خام و الزام به توزیع خوراک آماده صنعتی از طریق واحدهای تولیدی مجاز، اصلاح ساختار توزیع بر مبنای زنجیره های ارزش و پرهیز از سیاست گذاری دستوری و غیر کارشناسی است.

در این ارتباط پیگیری های اجرا شده از سوی دولت، مجلس، بخش خصوصی و قوه قضائیه که با موضوع شورای گفت وگو صورت گرفت در نهایت منجر به صدور مصوباتی از سوی معاونت اقتصادی رئیس جمهور و ستاد تنظیم بازار با هدف بازگشت آرامش به بازار تأمین نهاده های دامی شد.

نظر به ضرورت همسویی آرا در حل موضوع، شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی که می تواند نسخه کارآمد و رهیافت خروج از بحران را ارائه کند، معضل تأمین خوراک دام و طیور را ریشه یابی و راهکارهای حل معضل را به صورت عملیاتی ارائه کرده است.

جزئیات مطالعات و پیگیری های اجرا شده از سوی شورای گفت وگوی ملی را اینجا مشاهده کنید.